Wat is prettig wonen? Wonen is voor iedereen anders en wordt afhankelijk van huishoudenssamenstelling, levensfase en culturele achtergrond verschillend beleefd. Bij het ontwerpen van een woning leg je als ontwerper ruimtelijk veel zaken vast en beïnvloedt daarmee de manier waarop de toekomstige bewoner kan wonen. Bepalen hoe mensen moeten wonen klinkt bedenkelijk, daarom is het van belang dat bij het ontwerpen van woningen ook voldoende ruimte gelaten wordt voor verschillende leefsituaties en eigen invulling van de bewoner. Deze keuzevrijheid is nauwelijks aanwezig in de huidige standaardwoning.

Een groot deel van Nederland woont in een standaardwoning. Een appartement of rijwoning met dezelfde standaardplattegrond en ruimtelijke elementen. Deze woning is gebaseerd op het kerngezin, dat inmiddels niet meer tot de grootste huishoudensgroep in de Nederlandse maatschappij behoort. 

De bevolking groeit al een geruime tijd en wordt meer divers. Dit is niet terug te zien in de opzet van de huidige standaardwoning, welke nog steevast bij veel recente nieuwbouwplannen wordt toegepast. Afgevraagd kan worden of de huidige standaard nog wel actueel en passend is bij de hedendaagse en toekomstige woonbehoeften. 

Momenteel ligt er een grote woningbouwopgave voor ons. In het publieke debat ligt de nadruk op het numerieke tekort van woningen. Dit is problematisch, omdat er inmiddels ook geluiden zijn van huishoudens die geen passende woning kunnen vinden. In plaats van de focus te leggen op het numerieke tekort moet er ook aandacht zijn voor de realisatie van woningen die aansluiten bij de huidige behoeften.  

Met de huidige woningbouwopgave en het credo bouwen, bouwen, bouwen, in het achterhoofd is de kans groot dat we blijven bouwen zoals we altijd hebben gedaan. Met als gevolg dat we aan de ene kant wellicht het numerieke tekort van woningen oplossen, maar tegelijk een tekort aan passende woningen creëren. De huidige standaard is nodig toe om herzien te worden. Architecten en ontwerpers kunnen hierbij een belangrijke rol spelen met het vertalen van maatschappelijke thema’s naar een ruimtelijk ontwerp.

In Adaptypisch wonen is de huidige standaardwoning tegen het licht gehouden. De krachten en tekortkomingen van de standaardwoning zijn aan de hand van een casus woningbouwproject in kaart gebracht. Het project bevindt zich in Bergen op Zoom, maar had overal in Nederland kunnen staan. De standaardwoning wordt namelijk in heel Nederland toegepast, van dorp tot stad. 

De analyse van de standaardwoningen en demografie heeft geleid tot uitgangspunten voor een alternatief ontwerp, binnen dezelfde ruimtelijke kaders. De thematieken: standaardisatie, ruimtelijke kwaliteit, van binnen naar buiten ontwerpen en flexibiliteit in gebruik en de mogelijkheid tot toe-eigening, spelen hierbij een belangrijke rol. 

Dit heeft geresulteerd in een ontwerpvoorstel van een gemixte woonbuurt, met woningen waarbij aandacht is voor ruimtelijke kwaliteit. Een buurt waar je als bewoner wat te kiezen hebt. Niet gewoond wordt, maar woont. Woon je graag op de begane grond of liever in een appartement? Wil je een eigen stek, of vind je het fijn om je woning te delen?  Zou je graag mantelzorg willen verlenen of bied je plek aan asielzoekers? Vind je het leuk om met je buren een moestuin te onderhouden of tuinier je liever in je eigen serre? Er kan een levendige, gemengde en samenhangende buurt ontstaan. Een buurt met typische woningen die tegelijk adaptief zijn.