De bedrijvigheid en levendigheid van de historische binnensteden halen we graag terug in schilderijen, films en bijvoorbeeld Dickensfestijnen. Maar de échte bedrijven en de échte havens hebben we al decennialang apart gezet op bedrijventerreinen, omwille van de terechte punten stank, herrie en verkeer. Oudere terreinen zijn in de loop der tijd echter midden tussen de uitbreidingswijken komen te liggen en bedrijvigheid wordt steeds schoner.

We lijken al snel in de reflex te schieten om deze bedrijven opnieuw naar locaties buiten de bewoonde stad te duwen. Dat leidt echter alleen maar tot de verguisde ‘dozen’ op nieuw uitgerolde, unheimische bedrijventerreinen. En dat terwijl er een enorme kans in de oude bedrijventerreinen schuilt om bedrijvigheid onderdeel uit te laten maken van het dagelijkse leven van de stedeling. Laten we de bedrijvigheid als kloppend hart van de stad omarmen: inzetten op de kwaliteit van werk dichtbij huis, stedelijke dynamiek, identiteit en ontmoeting. Bedrijventerrein Bergweide 3+4 in Deventer is zo’n gebied dat, naast het ‘gestolde’ historische centrum, als tweede hart kan fungeren dat zich aanpast aan de tijd.

De stadsweide van Deventer was eeuwenlang het open, door water omgeven gebied dat aan de historische stad grensde. Het lag midden tussen wat vermoedelijk een meander van de IJssel was, en de kleine stroompjes veroorzaakten de zogenoemde kronkelwaarden. Bij hoogwater van de IJssel kwam het onder water te staan. Het was de plek buiten de stadsmuren en later de vestingwallen, waar allerlei zaken plaatsvonden waar in de stad geen ruimte voor was, zoals fabrieken en molens, circussen, sport en hagenpreken. Bovenal was het de plek waar de burgers het recht hadden om hun koeien en paarden te laten grazen.

Het concept van de historische stadsweide biedt inspiratie voor een nieuwe stadsweide van iedereen. De nieuwe Deventer Stadsweide is continu in beweging en biedt ruimte aan iedereen. De Stadsweidewaarden Ecologie, Economie en Samenleving hangen samen met de uit de stadsweide ontlede, aansprekende narratieven: ze zijn onlosmakelijk verbonden met de locatie.

Uitgangspunt van herontwikkeling is behoud van bestaande bedrijven. Maar, ‘zo veel bedrijven, zo veel wensen.’ Elke bedrijfsvoering heeft z’n eigen wensen voor de (openbare) ruimte. Dit vraagt om een logisch, gevarieerd raamwerk waar deze verschillende typen openbare ruimte ingepast zijn: van vrachtwagenlus als distributiestraat tot rustige wandeloever in een kantorencampus. Herstructurering gaat aan de hand van stedelijke ruilverkaveling, waarin het raamwerk als ‘speelkaart’ fungeert en een supervisor als ‘spelleider’ met bedrijven het raamwerk en de spelregels verkent. Bedrijven wisselen ideeën uit en komen tot de uitruil van gronden. Op deze manier sluit de bedrijfsvoering steeds meer aan op de raamwerkkaart, en functioneert de Nieuwe Deventer Stadsweide steeds beter.

Maar zo helder als het raamwerk moet zijn, zo veelzijdig is de uitvoering. Naast de vele ‘overgangszones’ in het raamwerk die ruimte bieden aan bedrijven die niet in één hokje te stoppen zijn, wordt voor zowel de private als openbare ruimte ingezet op multifunctioneel gebruik.

‘Hekken uit de Stadsweide’ als uitgangspunt zorgt voor een uitstraling als gedeelde ruimte van de stad. Uitgegeven grond wordt op plekken waar een maatschappelijk belang geldt openbaar toegankelijk. In ruil daarvoor zijn op deze plekken voorzieningen getroffen als parkeergebouwen, gemeenschappelijke opslagloods en inrichting voor vernatting. De openbare ruimte wordt hier (mee)vormgegeven door bedrijven, die de ruimte ook kunnen gebruiken voor bedrijfsvoering.

Langs de Stadsweidestraat en Werkstraten krijgen bedrijven juist de kans om de berm naar eigen inzicht in te richten; met spelregels met betrekking tot de mate van verharding. Langs de Ontsluitingsweg ligt een openbaar toegankelijke laad- en loskade, net als de échte kade aan de 3e havenarm.

De centrale pleinen bieden doordeweeks ruimte aan het repareren van auto’s, laden en lossen of het simpelweg stallen van goederen. In de weekenden vormen dezelfde pleinen de uitgesproken plek voor de vrijgevochten stedeling op bijvoorbeeld het stadsfestival, dat elders in de stad vanwege geluidsoverlast geen doorgang meer kan vinden. Wat elders in de stad niet kan, kan in de Deventer Stadsweide wel.