Architect, stedenbouwkundige en activist Pietro Paolo Hammel werd geboren in Zwitserland, studeerde hier, werkte vervolgens heel lang in Italië en streek later neer in Nederland. Alwaar hij beroemd werd om zijn werkzaamheden in het Oude Westen: woon-winkelcomplex de Boogjes (Nieuwe Binnenweg), Odeon (Gouvernestraat) en het wijkvernieuwingsplan voor het algehele Oude Westen. Pietro Hammel was welbespraakt en stak zijn mening nooit onder stoelen of banken, hij schuwde de confrontatie niet en stond voor zijn idealen; dit resulteerde in het boek ‘Unsere Zukunft, die Stadt’ waarin hij pleit voor samenwonen in de stad met de gemeenschap als uitgangspunt.

In Nieuwegein ontwierp Hammel de waterwoningen in de wijk de Doorslag. Deze wijk wordt gekenmerkt door veel woningbouw experimenten uit het post ’65 tijdperk. Hammel was wars van wat deze experimenten de wijk deels hadden aangericht. In zichzelf gekeerde houtskeletbouw aan de overkant van zijn plot noemde hij steevast ‘een kampement’. Hammel was idealiter van mening dat de wijk en überhaupt stedenbouw gebaat was bij meer lineaire structuren en een herkenbaar stratenplan.

Bij de waterwoningen in Nieuwegein zag hij aanvankelijk een kasteelmuur voor zich, waar langs je je als bezoeker kon bewegen om snel bij het winkelcentrum te komen. De woningen staan met hun achterkant in het water, terwijl dit eigenlijk de meest fraaie en ontworpen kant is van het complex. Met statige ornamenten noemde Hammel zijn creatie gekscherend ‘het moderne jaren ’80 grachtenpand’. Ergens had hij gelijk, daar zijn woningen van veel kwaliteit beschikken en vandaag de dag hoog worden gewaardeerd.

Aanvankelijk was het de bedoeling dat mensen contact zouden maken met elkaar aan de waterkant en dat op 2 verschillende niveaus: in een gemetseld rondeel en op een houten vlonder. Vanaf deze elementen zou je naar je kennis kunnen zwaaien op de waterkant, was het idee.

Met een sterk ontworpen achterkant, riekt er minder aandacht naar de voorkant, ofwel de zijde waar de woning ontsloten wordt naar de straatkant. Aan de voorzijde is er een ongedefinieerd hofje waarin je makkelijk je auto kunt parkeren, op straat of onder de carpool.

In het totale plan is de rijwoning de meest voorkomende typologie. De afwisseling van deze typologie zit hem in het gebruik van een hoek van 135 graden, waarin de hoekwoning wordt gedefinieerd als de luxere variant op de rijwoning, vanwege de meer aangezette beleving van het water. Bouwblokken worden afgesloten door een appartementencomplex op de kop, waarmee het plan zichzelf verankert en bewust naar voren komt als fortificatie.

De analyse van Hammel leverde een spectaculaire reis op waarin het oeuvre van deze architect is geland en wordt gerespecteerd. Echter zoals vaak bij post ’65 helden kleven er ook nadelen aan het doen van een experiment. Nadat met bewoners is gesproken over hoe het wonen praktisch ervaren wordt kwam er naar voren dat, ondanks alle goede intenties van de architect, bepaalde aspecten door de tand des tijds waren ingehaald of nooit écht gewerkt hebben.

Dit zal echter geen degradatie betekenen van de architect en zijn werk. Vanuit de goede en minder goede punten is er bij Fortezza Ottagono gekeken naar de mogelijkheid om een plan te maken waarin de ontwerpaspecten kunnen resoneren in een nieuw stedenbouwkundig plan in Nieuwegein.