De binnenstad van Delft wordt gekenmerkt door haar karakteristieke structuur van grachten, stegen en pleinen – een zorgvuldig gevormd stedelijk weefsel dat zich sinds de 15e eeuw heeft ontwikkeld tot handels- en ontmoetingsplek voor reizigers, kooplieden en ambachtslieden. Deze dynamiek leidde in 1252 tot de stichting van het eerste gasthuis van Nederland: het Oude Gasthuis aan de Koornmarkt, bedoeld als toevluchtsoord voor zieken, armen en pelgrims.

De historische Gasthuisplaats was ooit een dichtbebouwd en sociaal gelaagd ensemble. Aan de Koornmarkt stond de Gasthuiskapel, het sacrale middelpunt van een netwerk van zorgfuncties zoals ziekenzalen, een apotheek en de zogenaamde baajerd – een overdekte ruimte voor ontvangst en samenkomst. De architectonische structuur bestond uit een reeks omsloten binnenhoven, of cours, bereikbaar via poorten en smalle doorgangen. Deze markeerden de overgang van de publieke stad naar een semi-publiek zorglandschap. De hoven boden rust, licht en herstelling – een vroeg voorbeeld van zorglandschap in de stad.

Vandaag de dag is het gasthuiscomplex vrijwel volledig uit het stadsbeeld verdwenen. Enkel archeologische resten onder het asfalt herinneren nog aan deze gelaagde geschiedenis. De plek is getransformeerd tot een anonieme parkeerplaats, ontdaan van context en betekenis. Wat resteert is een ruimte zonder herkenning of herinnering – terwijl een plek met zoveel maatschappelijk een historische waarde méér verdient dan louter een functionele invulling.

In mijn ontwerp staat de herinterpretatie van de gasthuistypologie centraal. Het nieuwe plan is geïnspireerd op de historische structuur van het ensemble, waarbij de stedelijke dichtheid van de Delftse binnenstad wordt vertaald naar een hedendaagse vorm. Vier verschillende wooncours, met ruimte voor gezinnen, vormen intieme binnenhoven die dienen als ruimtelijke en sociale dragers van het plan. 

Ze zijn ontworpen als schakels van verbondenheid, collectiviteit en zorg. Via een netwerk van poorten zijn deze hoven verbonden met bestaande publieke routes, waardoor een sequentie ontstaat van overgangen tussen publiek, semi-publiek en privédomein. De poorten fungeren als architectonische markeringen die het ritme en de gelaagdheid van het ensemble zichtbaar en voelbaar maken.’

Het hart van de Gasthuisplaats wordt gevormd door de Kapeltuin: een semi-publieke verblijfsruimte waarin de fundamenten van de oorspronkelijke Gasthuiskapel worden blootgelegd en als tastbare herinnering zichtbaar zijn gemaakt. Deze plek biedt niet alleen fysieke rust, maar ook ruimte voor ontmoeting en verbondenheid, tussen bewoners, passanten en de stad.