Goude Genen

We kennen allemaal oude historische steden met een unieke ambachtelijke architectuur, unieke rituelen en tradities waarbij we het gevoel hebben dat we onderdeel zijn van het stedelijk weefsel en de geschiedenis beter hebben leren begrijpen. Tegelijkertijd lijkt bij de modernisering van deze steden een soort angst te zijn ontstaan om op deze geschiedenis verder te bouwen en de stad te blijven transformeren. Haaks daartegenover kennen we nieuwe steden en gebiedsuitbreiding die los lijken te staan van lokale ambacht en materialen en zich los van hun geschiedenis verder ontwikkelen. Waarmee een eindeloze identiteitsloze architectuur ontstaat waaraan we ons veel minder kunnen relateren. 

Goude Genen is een pleidooi om hier een tegenwicht aan te bieden. Een stad die haar architectonische geschiedenis weer omarmt en verder bouwt op de unieke rituelen en architectuur en tegelijkertijd niet bang is om te blijven transformeren en nieuwe tradities te omarmen. 

Met het project neem ik je mee naar de historische stad waarnaast ik ben opgegroeid. Gouda, de stad bekend om haar kaas, stroopwafels en het wereldberoemde 15e-eeuwse Gotische stadhuis. Een stad die dreigt een banale museale attractie te worden. Het bekende marktplein functioneert als decor waar boeren in klederdracht hun kazen verkopen, met het 15e-eeuwse stadhuis als een pronkstuk op de achtergrond. En architectuur van de laatste 100 jaar, vrij vaak vormgegeven als architectuur die niet meer te herleiden valt aan de Goudse geschiedenis of juist als oppervlakkig vormgegeven iconen die verwijzen naar toeristische attracties. 

Echter kende Gouda voor de langste periode een stadsbloei waarbij ambachten onlosmakelijk verweven waren in het stadsleven. Gedurende de eerste 500 jaar ontwikkelde Gouda haar identiteit door verbinding te zoeken met ambachten die voortkwamen uit het omliggende landschap, wat niet alleen resulteerde in een levendig stadsleven maar ook in een unieke architectonische en stedenbouwkundige esthetiek.

Om een alternatief te bieden op de hedendaagse ontwikkeling van de Goudse binnenstad, is voor dit project deze ambachtsgeschiedenis  met de grondstoffen hout, wol en aarde als basis genomen om te herontdekken en te herintroduceren in het stadsweefsel. Het doel is om de unieke schoonheid van deze materialen te laten spreken en nieuwe mogelijkheden van de materialen te presenteren door middel van verduurzaming in de bouwindustrie en daarmee het creëren van een vernieuwde Goudse esthetiek.

De functie omvat een plek in de stad waar jaarlijks 9 kunstenaars en makers worden uitgenodigd om een jaar lang te experimenteren en te wonen. In deze periode verkennen zij de Goudse identiteit en grondstoffen en werken ze aan innoverende projecten vanuit hun eigen ateliers en woningen. Verschillende functies worden gedeeld om kennisuitwisseling te faciliteren. Het ontwerp dient om zowel gelaagdheid van de architectuur als het landschap te ontdekken en dienen als inspiratiebron waarin de stadsecologie ruimte krijgt om te floreren. Hierdoor ondergaat de locatie jaarlijks transformaties, worden ontmoetingen gefaciliteerd en worden experimenten gepresenteerd en getest voor diverse stadsgebruikers. Waarbij niet alleen het eindproduct, maar ook het hele proces vanaf de bron van het product tentoongesteld wordt. Het gebouw zelf dient als voorbeeldproject voor hoe architectuur vanuit deze lokaal beschikbare grondstoffen gebouwd zou kunnen worden. En wordt daarmee een inspiratiebron en katalysator om te bouwen en produceren met lokaal beschikbaar materiaal en de onderzoeken over deze materialen verder op te schalen.

Tot slot dient Goude Genen als inspiratiebron om toekomstige gebiedsuitbreidingen te ontwikkelen met een unieke identiteit, opgezet met lokale ambachten en lokaal beschikbare materialen. Waarbij de stad niet alleen haar identiteit terugkrijgt, maar ook weer een deel van haar vitaliteit terugkrijgt door het herstarten van lokale bedrijven met lokaal in te zetten kennis. Waarbij de ambitie op te gaan bouwen zonder footprint, respect voor de natuur en regenererende uitgangspunten het belangrijkst zijn.