De druk op het Groene Hart wordt steeds duidelijker zichtbaar. Van de grote verstedelijkingsdruk tot problematieken als bodemdaling, klimaatveranderingen, watertekorten, verzilting, verlies van biodiversiteit, droogte en de onzekere toekomst van de landbouw. Dit komt voort uit onze omgang met het bodem en watersysteem. Het landschap is losgezongen van zijn context. Bodem en water is niet de basis voor de invulling van het land. Het waterpeil wordt aangepast aan het gewenste gebruik. Dit is in de meeste gevallen zeer schadelijk. Deze omgang met bodem en water is onhoudbaar. Tegelijkertijd mist er een samenhangende ruimtelijke visie op het gebied om deze problematieken aan te pakken.

Het is eeuwig zonde als dit niet gebeurd en we enkel met losse maatregelen de problemen proberen aan te pakken. Het Groene Hart is namelijk ontzettend waardevol en een uniek gebied in Nederland. Het is in 1958 uitgeroepen om te voorkomen dat de grotere steden in de randstad aan elkaar zouden groeien. Dit heeft sindsdien een groot open landelijk gebied opgeleverd midden in de drukke randstad. Een uniek fenomeen. Nergens anders is een metropool op deze manier vormgegeven. Het Groene Hart is belangrijk wegens het recreatieve karakter, de voedselvoorziening, is cultuurhistorisch waardevol, heeft een belangrijke natuurwaarde en zorgt voor lucht en stilte.

Het Groene Hart wordt steeds belangrijker door de verstedelijkingsdruk waar wij vandaag de dag voor staan. Er wonen 8 miljoen mensen rondom het Groene Hart en circa 800.000 in het gebied zelf. Er is een grote vraag naar woningen. Steeds meer mensen hebben belang bij dit grote groene gebied.

Mijn afstudeeronderzoek schetst een samenhangende ruimtelijke visie voor de Oude Rijn zone. Een belangrijk gebied in het Groene Hart waar grote druk op staat. Hoe gaan we deze problematieken aanpakken en kwaliteit toevoegen aan het gebied?

Het gebrek aan ruimtelijke visie is ook hier goed te zien. De wijze waarop wij hebben verstedelijkt heeft niks meer te maken met wat het landschap en de bodem is. Het landschap is losgezongen geraakt van zijn context. Deze verstedelijking heeft geleid tot een ontoegankelijk landschap vol harde stadsranden. Juist nu wij met veel problematieken kampen die voortkomen uit onze omgang met het bodem en watersysteem is een ruimtelijke integrale visie voor dit gebied nodig.

Bodem en water wordt de basis en het gebied wordt toegankelijker gemaakt. De polderkade vormt hierin in de toekomst een belangrijke schakel in de Oude Rijn zone. Allereerst faciliteert de polderkade verschillende waterpeilen per gebiedstype en bodemsoort. De Oude Rijn zone bestaat drie gebiedstypes; de oeverwal van de Oude Rijn, het achterland van veen en de diepliggende droogmakerijen. Elk hebben zij hun kenmerken, uitdagingen en potenties. De polderkade maakt het mogelijk om elk gebiedstype anders te gebruiken. De oeverwal wordt geïntensiveerd en het veenlandschap geëxtensiveerd. De waterpeilen kunnen worden aangepast aan wat de bodem nodig heeft. Ook vormt de polderkade een belangrijke schakel in het recreatieve netwerk van het gebied. De ontoegankelijke polder wordt toegankelijker gemaakt.

De invulling van de Oude Rijn zone wordt integraal bekeken. Waar willen we wonen? Waar vindt het agrarisch gebruik plaats? Waar komt natuur en gaan we recreëren? Bodem en water is de basis, maar daarnaast is het belangrijk dat er kwaliteit wordt toegevoegd aan het gebied. De stadsranden zijn hierin een belangrijke plek. De stadsranden zijn de plek die het meest onder druk staan en ook het vaakst van type grondgebruik veranderd. Ook de kwaliteit laat vaak te wensen over. Op het moment zijn zij vaak hard en ontoegankelijk. Men kan amper het buitengebied in komen zonder het overwinnen van allerlei barrières. De overgang van stad naar land krijgt een veel prominentere rol. Deze biedt ruimte aan een menging van functies, zoals natuur, recreatie en op enkele plekken wonen. Dit zorgt voor toegankelijkheid en een zachte stadsrand met waarde.

Met mijn afstuderen wil ik het belang van een integrale, ruimtelijke en gebiedsgebonden opgave benadrukken. Als we op deze manier omgaan met het Groene Hart levert dat een integraal, robuust raamwerk op dat bestand is tegen de problematieken waar wij in de toekomst mee kampen. Door het als integrale opgave op te pakken benadrukken we de waarde van het Groene Hart. Het maakt het beleefbaar, toegankelijk en toekomstbestendig.