De geschiedenis van Nederland is doordrenkt met de nalatenschap van zijn koloniale verleden, een tijdperk waarin de Nederlandse Republiek een wereldmacht werd door de controle over verre gebieden en rijke koloniën. De Gouden Eeuw van Nederland, die wordt geassocieerd met de 17e eeuw, bracht niet alleen economische voorspoed en culturele bloei, maar ook de schaduw van koloniale overheersing, uitbuiting en onrechtvaardigheid.

Het koloniale verleden van Nederland strekte zich uit van de 17e tot de 20e eeuw en omvatte de oprichting en exploitatie van koloniën in verschillende delen van de wereld. De Nederlandse Republiek, ook wel bekend als de Verenigde Provinciën, was tijdens de 17e eeuw een belangrijke wereldmacht en vestigde koloniën in Azië, Afrika en de Amerika’s. De belangrijkste koloniën waren Nederlands-Indië (het huidige Indonesië), Suriname, en Nieuw-Nederland (een deel van het huidige noordoosten van de Verenigde Staten).

De Nederlanders waren betrokken bij de trans-Atlantische slavenhandel, de handel in specerijen, en ze vestigden forten en handelsposten langs de kusten van Afrika en Azië. Het koloniale bestuur werd uitgeoefend door de Nederlandse Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC).

Het koloniale tijdperk bracht economische welvaart voor Nederland, maar ging gepaard met uitbuiting, geweld en onderdrukking in de gekoloniseerde gebieden. De koloniale overheersing had diepgaande sociale, economische en culturele gevolgen voor zowel Nederland als de gekoloniseerde samenlevingen.

Voordat ik begon aan de studio was het koloniale verleden enkel een begrip wat aan bod kwam tijdens de geschiedenis les van de middelbare school. Door mijn (behoorlijk traditionele) Nederlandse opvoeding is dit niet iets wat dagelijks werd besproken. Tegenwoordig ontstaat er steeds meer debat over dit onderwerp binnen de maatschappij. Vandaar ook mede de reden dat ik heb gekozen voor deze casus.

Het centrale punt van deze periode was het stadhuis van Amsterdam, tegenwoordige paleis op de dam. Dit gebouw is gebouwd tijdens deze periode en gefinancierd met geld uit de handel en over de rug van koloniën. Wat voor mij opviel tijdens het onderzoek zijn de onmenselijke handelingen in deze periode. Slavernij, gewelddadige onderdrukkingen, marteling en wreedheid, publieke executies en culturele onderdrukkingen ga zo maar door. Al deze onmenselijkheden zijn terug te herleiden naar onderdelen van dit gebouw.

Naast deze onmenselijkheden waarbij voornamelijk mensen werden onderdrukt is er een keerzijde van mensen die zich beter en hoger voelen dan de rest van de wereld. Zo voel ik me aangegrepen door het onbalans tussen deze twee begrippen van (on)menselijkheid.

Tijdens het bezoek bij het paleis is mij opgevallen dat naast deze misdaden en acties ook de architectuur in onbalans is wat betreft de menselijke schaal. Zo is er een probleem met de toegankelijkheid, hoogte, materiaal gebruik, massiviteit in de gevel, complexe ornamenten en interieur. Kortom het gebouw staat centraal als machtssymbool.

In mijn optiek is er een onbalans in de menselijke schaal op zowel curriculair als architectonisch gebied. Ik vind dat iedereen gelijk is, ongeacht je kleur en achtergrond. Dat is ook mijn uitgangspunt voor het paleis. Ervoor zorgen dat dit gebouw iedereen vertegenwoordigd.

Doormiddel van herdenking wil ik deze onbalans herstellen. Op deze manier krijgen alle bezoekers te maken met diverse perspectieven, verhalen, bronnen en beelden omtrent de Nederlandse geschiedenis. Waaronder de negatieve laag van het koloniale verleden. Deze ingreep is een poging om de balans te herstellen en iedereen een stem te geven. Het paleis bevat veel Nederlandse geschiedenis, nu is er een kans om dit te verrijken en de onderbelichtte, negatieve keerzijde te belichten.

Fundamenteel aan herdenken staan emoties. Om emoties te kunnen vertalen naar een ruimtelijk ontwerp heb ik een voorbeeld genomen aan het begrip fenomenologie. Een begrip waarbij aandacht wordt besteed aan de menselijke ervaring, zintuiglijke perceptie en interactie met de omgeving. Op deze wijze ontstaat een gebouw waarbij de bezoeker een bijzondere reis doormaakt.