Het afstudeerproject "Mee Met De Stroom" richt zich op het overstromingsgevoelige Geuldal, dat een grensoverschrijdend watersysteem heeft. De beelden van de overstromingen in de zomer van 2021 staan nog in onze herinneringen gebeiteld. De schade was enorm, 1,5 jaar later blijkt dat er heel wat moet veranderen om het gebied veilig te maken. In het project “mee met de stroom” word getracht dit te doen door terug te gaan naar het natuurlijke systeem. Het project onderzoekt het brongebied, de middenloop en de benedenloop van de Geul en richt zich op het begrijpen van de huidige toestand van het watersysteem en het ontwikkelen van natuurlijke strategieën om dit systeem leefbaar, bruikbaar en beleefbaar te houden.  

Het Geuldal is een gebied dat bekent staat om zijn prachtige natuur en rijke cultugeschiedenis. Net zoals in de rest van Zuid-Limburg, is hier een enorme landbouwgeschiedenis met oude boomgaarden en er werd op veel plekken gemijnd naar verschillende grondstoffen. Daarom heeft de mens zich hier al heel vroeg gevestigd. Het gebied is echter wel zeer kwetsbaar voor overstromingen, vooral tijdens perioden van intense regenval. Dit is gebeurd in de zomer van 2021 toen grote delen van de benedenloop zijn overstroomd en er enorm veel materiële schade was. De invloed van de mens heeft deze risico’s nog verhoogd. Door klimaatverandering worden de weersystemen extremer, alsook rechtstreeks op het watersysteem heeft de mens een negatieve invloed.

Het afstudeerproject "Mee Met De Stroom" richt zich op het begrijpen van de belangrijkste oorzaken van deze overstromingen in het Geuldal. Hierbij wordt gekeken naar de invloed van menselijke activiteiten op het watersysteem, zoals bijvoorbeeld de verstedelijking en verharding in het brongebied of de stedenbouwkundige opzet in de benedenloop. Door de toenemende verstedelijking en intensivering van de landbouw in de afgelopen decennia is het watersysteem namelijk steeds meer onder druk komen te staan.

De focus van het project ligt op het ontwikkelen van duurzame natuurlijke oplossingen voor het beheer van het watersysteem in het Geuldal. Dit omvat het identificeren van potentiële problemen en het aanbevelen van strategieën voor het verbeteren van de weerbaarheid van het gebied tegen overstromingen.

Een van de belangrijke aspecten van het project is een aanpak van het hele systeem en niet aan symptoombestrijding te doen. Het Geuldal strekt zich uit over Nederland en België, wat betekent dat een gezamenlijke aanpak nodig is om de problemen in het hele gebied aan te pakken. Dat is noodzakelijk want een riviersysteem kent geen grenzen.

Binnen het Geuldal zijn twee grote steden gelegen, Kelmis in het brongebied en Valkenburg in de benedenloop. Beide steden hebben hun eigen uitdagingen als het gaat om het watersysteem. In Kelmis moet worden gewerkt aan het verminderen van de invloed van verharding op het systeem, door gericht verharding te verminderen en groen toe te voegen. Dit heeft als bijkomende functie kwaliteit aan de stad toe te voegen. In Valkenburg zijn ingrepen nodig aan de stedenbouwkundige opzet van de stad om het water meer ruimte te geven en overstromingen te voorkomen. Hiervoor is een transformatieplan gemaakt voor de hele stad.

Het afstudeerproject "Mee Met De Stroom" is een ambitieus afstudeerproject dat zich focust op een onderwerp waarnaar nog niet vaak naar gekeken is door de stedenbouwkundige bril. Het geeft naast een concrete aanpak voor het Geuldal ook een herijkte manier van denken. In relatie tot onze omgeving. Hierbij wordt de mens en zijn omgeving een onderdeel van een natuurlijk systeem en niet de natuur naar de hand gezet van de mens. Het moet een tegenhanger zijn voor het ingenieursschap dat nu vaak de overhand heeft en de vaak technische hoogmoed van de mens in de zoektocht naar controle. Vanaf nu moeten we “mee met de stroom.”