De opgave is urgent. Vergelijkbaar met de Vinex periode kennen we momenteel weer een grootschalige woningbouw opgave. Maar hoe voorkomen we dat we weer een enorme bulk aan woningen bouwen die ons weliswaar in de komende jaren voorzien, maar op termijn niet meer aan onze behoeften voldoen? Want dat is met name de kritiek op de Vinex. Niet de architectuur, maar de monofunctionaliteit en de eenzijdigheid van het woningaanbod. Juist hier heeft de Vinex het stigma van saaie woonwijken aan te danken. Het is een massaal uitgerold systeem dat onveranderlijk blijkt en niet tegemoet kan komen aan onze veranderende woningbehoefte. De Vinex staat ook bekend om haar systematiek, 10 rijtjes type A, 10 rijtjes type B en 10 rijtjes type C. Het is tijd voor een nieuwe systematiek. Een manier van bouwen die wél toekomstbestendig is. Een systeem dat zich leent voor verdichting in hoog tempo, een rijkdom aan functies en woningtypologieën maar bovenal, veranderlijk is.

Nieuwe gebiedsontwikkelingen bestaan hierbij uit een driedimensionaal raamwerk dat als kapstok voor de nieuwe wijk fungeert. Dit frame is opgebouwd in de gangbare stramienmaat van 5,4 bij 5,4 meter om zo het meest universeel te zijn. De plint is 4,5 meter en de verdiepingen zijn 3 meter hoog. Maximaal 75% mag uitgeefbaar zijn. De publieke ruimte, minimaal 25% dus, moet groen en doorwaadbaar zijn en aansluiten op het bestaande weefsel van de omgeving. Dit is de minimale basiskwaliteit in een uiterst verdicht scenario. Dit zal hoogstwaarschijnlijk het scenario zijn dat we de komende jaren zullen kennen gezien de hoge woningnood. Vanwege de vaste en universele systematiek kan het raamwerk gevuld worden met modulaire eenheden. Grondgebonden rijwoningen, rug-aan-rug woningen, maisonnettes en appartementen behoren allemaal tot de mogelijkheden. Commerciële functies, voorzieningen, werkplekken en allerlei gemeenschappelijke ruimtes vinden een plek op de begane grondlaag wanneer deze niet door woningen is ingevuld. Er ontstaat een intens stuk stad met een hoge dynamiek, ook wanneer het uitsluitend over woningbouw gaat. Functies en woningtypologieën zijn aanpasbaar en uitwisselbaar waardoor het programma veranderlijk is wanneer er andere behoeften ontstaan.

Op de lange termijn, moeten we rekening houden met het scenario dat krimp in veel gebieden voorstelbaar is. Het raamwerk blijft stevig overeind staan maar het programma is inwisselbaar. In een wereld waarbij het besef is gekomen dat grondstoffen eindig zijn, worden de materialen binnenin het frame gewonnen en hergebruikt. Vanwege de eenduidige systematiek van het raamwerk kunnen de eenheden ook verplaatst worden naar een raamwerk op een andere plek, waar de vraag op dat moment groter is. Het raamwerk, eens maximaal verdicht, wordt nu poreus. Het toevalligerwijs wegnemen van eenheden uit het raamwerk creëert een spel van derde ruimtes. Tussenruimtes die bemiddelen tussen de binnen- en buitenwereld, net als de nissen en luifels bij de woningentrees in de Regenboogbuurt. Er ontstaan nieuwe plekken, routes, onderdoorgangen en spannende doorzichten. Interieur wordt exterieur. Ontsluitingsgalerijen worden verhoogde paden boven een park. Vloeren worden collectieve dakterrassen. Verdunning leidt ook tot meer ruimte voor de natuur. De natuur die gedijt bij de rijkdom aan ontstane biotopen. Beschut en onbeschut, schaduw en zon, nat en droog. Het raamwerk als een dynamisch ecosysteem voor mens en natuur. Er bestaat hierbij geen gefixeerd eindresultaat. Het is een continu spel van groei en krimp waarbij ook onbestemde plekken omarmd moeten worden. Juist deze plekken zijn een broedplaats voor creativiteit en biodiversiteit en maken de toekomstige Vinex wijken spannender dan ooit te voren.