Door een gebrek aan ruimte in de stad is het steeds gebruikelijker om oude vervallen gebouwen voor het gebruik van kunstenaars als atelier in te richten. Deze gebouwen liggen vaak afgelegen en de vervallen staat zorgt voor slechte omstandigheden op de werkplek van de kunstenaars. Dit terwijl kunstenaars juist kunnen bijdragen aan het culturele imago van een stad als ze zichtbaar zijn en een open en inspirerende werkomgeving hebben die mensen kunnen zien. Dus wat als er midden in de stad een plek voor de kunstenaar komt die speciaal gemaakt is voor hun behoeftes?  Kan de ruimtelijke ervaring en atmosfeer van architectuur bijdragen aan het inspireren van jonge kunstenaars en zo een bijdragen leveren aan de stad? 

‘s-Hertogenbosch is een stad vol met mogelijkheden om kunst te beleven en leren. Naast het museumkwartier is er een kunstacademie, talloze galerijen en verschillende werkplekken voor kunstenaars. De ateliers van kunstenaars zijn onopvallend en vaak onzichtbaar en verborgen op verdiepingen in oude panden. Door de grote vraag naar ateliers maar het lage aanbod krijgen jonge beginnende kunstenaars geen kansen om aan hun carrière te beginnen. Veel jonge kunstenaars zoeken een plek waar ze zich vol op hun werk kunnen richten. Een plek waar ze rust vinden, ruimte en nieuwe sociale contacten.

Een manier om deze plek te creëren is een huis met ateliers voor kunstenaars.  Dit huis fungeert als een Artist in Residence. Kunstenaars wonen en werken hier voor 1 jaar waarbij zij in dit jaar zichzelf aan de bewoners en andere geïnteresseerde van de stad presenteren door middel van open dagen, open atelierroutes en tentoonstellingen. Het huis biedt de kunstenaars een podium om hun loopbaan te beginnen. De kans om vol op hun werk te focussen en daarnaast de stad een inzicht te geven in hun werk.  

In het centrum van ’s-Hertogenbosch, vlak achter de Markt ligt het Lombardje. Een plek waar vroeger de Lombarden uit Italië tot de 16e eeuw hun handel bedreven. Tegenwoordig is het een plek geworden die zowel voor de omwonenden, als de spontane voorbijganger, een oase va n rust is midden in de drukke stad. Een plek vol variatie van openbare en private ruimtes met een afwisseling van voor- en achterkanten. De verschillende materialen, structuren en aaneenschakeling van volumes maken het een bijzondere plek in de stad. Een locatie pal naast de oude Binnendieze. Een tastbare herinnering aan het middeleeuwse verleden van de stad.

Ik heb onderzoek gedaan naar wat een kunstenaars belangrijk vinden in een atelier door verschillende ontmoetingen met kunstenaars uit de stad s’-Hertogenbosch. De resultaten vormen een architectonische tool box die is gebruikt om de ateliers te ontwerpen. 

De ateliers hebben elk hun eigen atmosfeer en architectonische elementen. Deze elementen, zoals de afmeting, de ruimtelijke ervaring, het lichtinval, de atmosfeer, de zichtbaarheid, en relatie met de context zorgen voor unieke ateliers in de stad. Een plek waar de kunstenaars hun ideeën kunnen vormgeven en waar ze prettig kunnen werken. Samen delen de kunstenaars de ruimte die tussen de ateliers, de woningen en de buitenruimtes bestaat. De gemeenschappelijke ruimte, een sequentie van verschillende plekken, die multifunctioneel inzetbaar is. Alledaags voor flexwerkers, wekelijks voor workshops en incidenteel voor tentoonstellingen. 

De afstudeeropgave presenteert een verhalend gebouw die verschillende typologieën van woon-werk ateliers voor kunstenaars onderzoekt. Er is gezocht naar een ruimtelijk ervaring en verscheidenheid van ruimtes om het artistiek gebruik te stimuleren en beïnvloeden. De gebruiker en de relatie met de context staan hierbij centraal.