De nachtclub heeft door de geschiedenis heen een belangrijke rol gespeeld bij het ontvluchten van een sombere realiteit. Tegelijk met de opkomst van de jongerencultuur in de jaren zestig is de radicale nachtclub geboren. Binnen de muren van de nachtclub werd de vrijheid gevierd, gerebelleerd tegen conventies en geëxperimenteerd met innovatie. Op de dansvloer ontstond een politiek tegengeluid en balde men een vuist tegen de gevestigde orde. Sindsdien staat de radicale nachtclub symbool voor hedonisme,…
De nachtclub heeft door de geschiedenis heen een belangrijke rol
gespeeld bij het ontvluchten van een sombere realiteit. Tegelijk met de
opkomst van de jongerencultuur in de jaren zestig is de radicale
nachtclub geboren. Binnen de muren van de nachtclub werd de vrijheid
gevierd, gerebelleerd tegen conventies en geëxperimenteerd met
innovatie. Op de dansvloer ontstond een politiek tegengeluid en balde
men een vuist tegen de gevestigde orde. Sindsdien staat de radicale
nachtclub symbool voor hedonisme, immersie en emancipatie.
NOCTURNAL ANIMALS verbeeldt een parallelle wereld – een tegengif – om
van de stedelijke verslaving af te komen. Verslaafde inwoners met drang
naar escapisme kunnen zich volledig onderdompelen in de Anti-stad die is
gebaseerd op het vrije leven. Maar wat zijn eigenlijk de consequenties van een vrij leven? Het plan
zoekt constant het spanningsveld op tussen vrijheid en veiligheid.
NOCTURNAL ANIMALS laat een experimentele manier van samenleven zien
waarin de problematiek van de stad verbinding legt met het programma - of
zoals ik het liever noem - activiteiten. Hierin is stelling genomen
vanuit het individu die zich spiegelt aan haar omgeving. Door ruimte te
maken voor onderwerpen waar een taboe op rust zoals drugs, polygamie en
de dood bevraag ik het construct.
De hedendaagse stad verschuilt zich achter een onschuldig decor maar is
in werkelijkheid een meedogenloze machine die slechts één doel lijkt te
hebben; economische vooruitgang. Met name in een werkstad als Rotterdam
wordt van de inwoners verwacht optimaal bij te dragen aan het goed
functioneren van die machine. Het leven van de inwoners wordt
gecontroleerd en bepaald door wetten, regels, patronen en verwachtingen
waaraan geen ontsnappen mogelijk lijkt.
Te midden van het Rotterdamse havengebied is het quarantaineterrein
gevestigd. Een perfecte vluchtlocatie vanwege de afgezonderde ligging en
de historische betekenis van de plek. Van elke havenstad werd ooit
vereist om een quarantaineterrein in te richten om de stad te beschermen
tegen ziektes of besmetting. In Rotterdam werd dit terrein gerealiseerd
op de Heijplaat aan de Nieuwe Maas. Zeelieden die terug kwamen van een
verre reis gingen hier veertig dagen in quarantaine om besmettingen in
de stad te voorkomen. Ironisch genoeg wordt het gebied nu juist ingezet
om de nocturnal animal te beschermen tegen de zieke stad.
Een groep radicale inwoners, nocturnal animals ontsnapt uit de stad en maakt de overtocht richting het Quarantaineterrein. Hier staat de nachtclub symbool. De stad staat op autonome, autarkische grond waar geen kaders bestaan. De nocturnal animals hebben de plek gedoopt en de naam de Anti-stad gegeven. Hier wordt volledig vertrouwd op eigen verantwoordelijkheid. Natuurlijk is het niet uitgesloten dat het experiment compleet faalt, maar er valt niets te verliezen.
Als inwoner van de verslaafde stad is je leven ingedeeld op basis van conventies en routine. Om van deze verslaving af te komen moet je binnen tien dagen ‘cold turkey’ afkicken. Deze tien dagen zijn nodig om van de ernstige verslaving af te komen. Je verblijft hier in een eenpersoonscel in een naar buiten gericht Panopticum. Het Panopticum, – bedoeld voor ultieme controle – wordt doormidden gespleten door een overgang. In het badhuis spoel je de giftige stoffen uit het lichaam. In de stilte- en meditatieruimtes verschoon je de mentale gesteldheid. Na voltooiing van deze tien dagen zijn lichaam en geest ‘schoon’ en wordt de reis op het terrein vervolgd.
Een detox is zwaar voor mensen die verslaafd zijn. Zelfs na het voltooien van een tiendaagse detox is de kans op terugval nog steeds aanwezig. De post-detox fase speelt zich af in het Labyrint, waar je krankzinnig kan worden. De extreme desoriëntatie hoort bij het gevecht van herstel. In het labyrint kan geen sprake zijn van een terugval want hier is letterlijk en figuurlijk geen weg meer terug.
Als je uit het labyrint bevrijd bent verblijf je dertig dagen in de tuin der experiment. De overgang wordt een catwalk waar nieuw ‘vlees’ gekeurd wordt.
In de Anti-stad zijn drie nachtclubs gevestigd die alledrie een eigen karakter hebben, gezoneerd zoals de voormalige zonering van het quarantaineterrein. De eerste nachtclub is gelegen aan de noordzijde van het terrein vlak naast het strand. De muren creëren een open ruimte die doet denken aan een festival.
De tweede nachtclub, gelegen in het midden van het terrein. De sparingen in de vloer verlichten de ruimte. Rondom de nachtclub ontstaat er, tussen de overgang en de nachtclub, een tussenruime. Een uitstekende plek, waar je weg van de muziek, even kan terug trekken.
De derde nachtclub is voor de extreme feestganger. De ruimte bevindt zich diep onder de grond. De doorgang is dusdanig smal dat je er nauwelijks met twee mensen langs elkaar kan bewegen. Eenmaal beneden, zul je je eerst door een lange rij darkrooms moeten begeven om bij de, aan beide zijden gelegen, dansvloer te komen.
In de ring van de arena mag het ego floreren, zowel fysiek als mentaal. Alle vormen van strijd krijgen hier ruim baan. Zowel debatten, ballroomwedstrijden als fysieke strijd om liefde of lust worden hier uitgevochten. De arena ligt te midden van de nachtclubs.
In de voormalige ziekenbarak is nu het vitaminelab gevestigd. Door de voordeur wordt recreatieve drugs vertrekt en via de achterdeur de medische variant. Immers vaak dezelfde substantie.
In het polyamorie hotel is een tijdelijke verblijfsplek. De ‘kamers’ in de gevel vormen een etalage die de activiteit zichtbaar maakt.
Na veertig dagen zit de reis erop. Er zijn slechts drie manieren om de Anti-stad te verlaten: Via het mortuarium: je lichaam blijft vereeuwigd in de muren des doods.
Op het hypochonderkamp: Na het passeren van de grensmuur verzamelen zich hier verstekelingen op het strand. De hypochonder is te bang om weer terug te keren naar de verslavende stad. Zij besluit, zelfs onder mensonterende omstandigheden waar de dood onherroepelijk op zal volgen, op het strand achter te blijven.
Via de radicalentunnel: je gaat terug naar de verslavende stad via een ondergrondse tunnel die uitkomt bij het metrostation Leuvenhaven. Hier kun je je aansluiten bij een groep rebellen die het heft in eigen handen neemt.
Binnen de muren van de Anti-stad worden condities geschapen die zowel de radicale nachtclub als de historische laag van het bestaande erfgoed eren. Zowel de architectonische ingrepen, de overgangen als de elementen, vertellen een verhaal over een gebouwde omgeving met slechts één enkel doel: humane vooruitgang.
Voorzitter: Jeroen Visschers (RAVB)
Mentor: Mathis J. Bout (URBMATH)
Externe criticus: Anne Karin ten Bosch (Platform Scenography)
Toegevoegde externe criticus: Sereh Mandias (De Dépendance, TU DELFT)
2020 Saskia Lambers